Phong tục cúng rước ông bà ngày Tết đã trở thành nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt. Nó mang giá trị nhân văn sâu sắc khi thể hiện tấm lòng hiếu thảo, ghi nhớ công lao của ông bà, tổ tiên dù họ đã mất. Chính vì vậy mà mỗi dịp cuối năm, người ta lại thấy các gia đình Việt bày mâm cơm truyền thống để rước ông bà về ăn Tết.
Mâm cơm cúng rước ông bà ngày Tết đã trở thành hình ảnh quen thuộc với nhiều gia đình Việt. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ trên mâm cơm này cần chuẩn bị những gì? Cách cúng rước ông bà, tổ tiên ngày Tết thế nào là đúng và chuẩn nhất? Vì sao lại có phong tục này? Gia chủ phải lưu ý những gì khi cúng rước ông bà ngày 30 Tết? Tất cả đều sẽ được giải đáp ngay sau đây.
Nguồn gốc và ý nghĩa của phong tục cúng rước ông bà
Nguồn gốc của cúng rước ông bà
Với người Việt Nam, Hiếu luôn là đức tính quan trọng đứng đầu. Một trong những cách thể hiện đạo hiếu chính là thờ cúng tổ tiên, ông bà và cha mẹ. “Thờ” có nghĩa là tôn kính, chăm sóc ông bà và cha mẹ từ lúc sống đến khi mất cũng phải thờ cúng trang trọng.
Theo người Việt Nam quan niệm, con người có linh hồn nên dù đã mất thì linh hồn vẫn còn tồn tại. Ông bà, cha mẹ dù đã mất thì linh hồn của họ vẫn còn sống để phù hộ cho con cháu khỏe mạnh. Chính vì vậy mà người Việt vẫn tin rằng giữa con cháu với tổ tiên, ông bà vẫn luôn còn mối quan hệ như lúc họ còn sống.
Chính vì quan niệm này mà người Việt thường cúng cơm trên bàn thờ ông bà mỗi ngày trước giờ ăn hoặc cầu khấn trước khi cầm đũa. Ngoài ra còn tổ chức cúng cơm vào ngày mất hàng năm của ông bà. Hoặc vào các dịp quan trọng của gia đình như đám cưới, đám hỏi đều mời ông bà về chứng giám. Đặc biệt vào dịp gia đình sum họp như Tết thì càng không được quên mời ông bà về cùng tham dự.
Do đó mà có tục cúng rước ông bà vào ngày 30 Tết.
Ý nghĩa của việc cúng rước ông bà
Việc thờ cúng tổ tiên, ông bà và cha mẹ đã trở thành phong tục thể hiện sự biết ơn của con cháu với người đã nuôi dưỡng, dạy dỗ bản thân. Đồng thời đây cũng là cách thể hiện việc tưởng nhớ của con cháu với ông bà, những người đã mất trong gia đình.
Dần dần cúng rước ông bà trở thành nét đẹp truyền thống giáo dục con người, bày tỏ sự hiếu thảo và thể hiện lòng nhớ về cội nguồn. Chính vì vậy mà dù là gia đình nghèo hay giàu đều cần có bàn thờ để cúng tổ tiên, ông bà, cha mẹ.
Những lễ vật cần chuẩn bị để cúng rước ông bà ngày 30 Tết
Các lễ vật chuẩn bị cúng thường là mâm ngũ quả, giấy tiền vàng bạc, đèn hoặc nến, rượu, trà, bánh chưng, trầu cau, hoa tươi. Mâm cơm cúng có thể chay hoặc mặn tùy vào gia đình. Lưu ý nếu cúng mâm cơm mặn thì nên có món xôi, gà trống luộc, nem rán, bát canh, một số món xào.
Vì trong 3 ngày Tết, bàn thờ luôn có sự xuất hiện của ông bà tổ tiên nên cần phải được thắp sáng liên tục, hương khói đủ đầy. Chính vì vậy mà các gia đình cần mua loại hương vòng to để thắp được cả ngày.
Hướng dẫn cách cúng rước ông bà
Cúng rước ông bà ở đâu?
Hiện nay người Việt Nam thường cúng rước ông bà vào ngày 30 Tết theo 2 cách khác nhau. Tùy vào phong tục và điều kiện mà mỗi gia đình sẽ chọn cách cúng phù hợp.
Cách đầu tiên chính là gia đình tự chuẩn bị một mâm cơm cúng trên bàn thờ gia tiên ngay tại nhà. Thời gian cúng rước ông bà thường là buổi trưa (11 giờ – 12 giờ) hoặc chiều ngày 30 Tết. Lúc khấn vái thì gia chủ nên nhớ mời đích danh tên tuổi của ông bà để họ có thể về hưởng hoa quả, hương hoa ngày Tết.
Cách thứ hai chính là gia đình sẽ trực tiếp ra mộ tổ tiên để cùng nhau sửa sang, dọn dẹp lại khu mộ. Thời gian thường là chiều (2 – 4 giờ chiều) ngày 30 Tết. Khi dọn dẹp mộ xong thì mọi người sẽ thắp hương, khấn vái mời tổ tiên về nhà cùng đón Tết với nhau. Trường hợp nhiều mộ thì mỗi mộ thắp 3 , 5 hoặc 7 nén hương. Lưu ý là không nên thắp 1 nén hương cho mộ tổ tiên vào ngày này.
Thời gian diễn ra cúng rước ông bà
Vào ngày 23 Tháng Chạp, người Việt sẽ tổ chức cúng tiễn ông Táo và ông bà về trời. Cúng xong mọi người sẽ lau dọn bàn thờ ông bà cẩn thận rồi đem lư hương xuống để lấy chân nhang ra đốt. Sau đó đổ cát và tro trong lư hương ra để lau chùi sạch sẽ trước khi đặt lại trên bàn thờ.
Kể từ thời điểm này cho đến ngày 30 Tết rước ông bà về, việc thắp hương cho ông bà trên bàn thờ mỗi ngày sẽ không còn nữa. Bởi vì theo quan niệm của người Việt thì thời gian này ông bà đã về trời không còn ở nhà để thờ cúng.
Bước sang 30 Tết hoặc ngày 29 đối với năm tháng chạp thiếu thì mọi gia đình sẽ bắt đầu chuẩn bị cúng rước ông bà. Nhiều gia đình cũng sẽ chọn cúng rước ông bà vào 28 hoặc 29 Tết thay vì ngày 30 như nhiều người. Thời điểm cúng rước ông bà thường là buổi trưa hoặc xế chiều. Bàn thờ cúng sẽ có mâm cơm, mâm ngũ quả, bánh mứt, trà, rượu, bình hoa….
Mâm cúng rước ông bà
Mâm ngũ quả.
Hoa tươi.
Đèn nến.
Trầu cau.
Bánh chưng.
Rượu.
Trà.
Giấy tiền vàng bạc.
Mâm cơm chay hoặc mặn với các món ăn thuần Việt ngày Tết như thịt kho hột vịt, gà luộc, canh, một số món xào…..
Trên bàn thờ cúng rước ông bà ngày Tết sẽ không thể thiếu cặp dưa hấu to tròn và bánh tét. Mâm cơm thường là những món như thịt kho hột vịt, gà luộc, khổ qua hầm, cá hấp…. Những món ăn này có thể thay đổi tùy vào điều kiện gia đình. Tuy nhiên thịt kho hột vịt là món quen thuộc trên mâm cơm cúng rước ông bà.
Miền Bắc: Mâm cúng rước ông bà thường có các món như giò lụa, móng giò hầm măng, bánh chưng, miến lòng gà…..
Miền Trung: Những món thường có trên mâm cúng rước ông bà là thịt heo luộc, giá chua, bánh tét, gà bóp rau răm, bánh chưng…
Miền Nam: Các món trên mâm cúng rước ông bà thường là chả giò, gỏi tôm thịt, thịt kho hột vịt, bánh tét…..
Nhìn chung không có một quy chuẩn cụ thể dành cho việc chuẩn bị mâm cơm cúng rước ông bà ngày 20 Tết. Bản thân mỗi gia đình có thể thêm hoặc bớt các lễ vật miễn sao phù hợp phong tục riêng, vùng miền hoặc điều kiện tài chính. Điều quan trọng là mâm cơm cúng vẫn được chuẩn bị đầy đủ, tươm tất thể hiện lòng thành kính của con cháu.
Cách đặt mâm cúng rước ông bà
Không cần biết gia đình chuẩn bị mâm cúng chay hay mặn thì vị trí đặt là rất quan trọng. Bởi vì nó thể hiện tấm lòng và sự thành kính của con cháu đối với ông bà, tổ tiên.
Thông thường các gia đình sẽ đặt mâm cơm cúng trên cái bàn nhỏ và đặt nó trước bàn thờ cúng. Trong khi trên bàn thờ chỉ để mâm ngũ quả, hoa tươi và tiền vàng. Nhiều gia đình còn để thêm bánh chưng, xôi chè.
Bài văn khấn cúng rước ông bà
Khi gia chủ tiến hành nghi lễ cúng rước ông bà sẽ tiến hành thắp nhang và đọc bài văn khấn. Nội dung bài văn khấn chủ yếu gồm: ngày tháng năm, tên người khấn, kính cáo Thổ, địa, chư vị thần linh, kính mời Vong linh tiên tổ về với gia đình….. Nội dung bài văn khấn thì đa dạng, tùy vào phong tục của gia đình. Bạn cũng có thể tham khảo trên các trang mạng về nội dung chi tiết của bài văn khấn. ……………………. Sau khi cúng rước ông bà
Khi đã hoàn thành việc cúng rước ông bà thì lúc này là thời điểm cả gia đình cùng sum họp ăn bữa cơm tất niên vui vẻ với nhau. Kể từ thời điểm này và toàn bộ 3 ngày Tết, bàn thờ gia tiên luôn phải giữ hương khói cháy hoài không tắt. Bởi vì mọi người quan niệm đây là thời điểm ông bà, tổ tiên đang hiện diện trên bàn thờ nên hương khói phải đủ đầy. Nến thì phải thắp từ chiều ngày 30 Tết.
Một số lưu ý trước khi cúng rước ông bà vào ngày 30 Tết
Dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa và bàn thờ sạch đẹp
Dọn dẹp, sửa sang nhà cửa và bàn thờ sạch sẽ là điều quan trọng nhất trước khi cúng rước ông bà. Tuyệt đối không để tình trạng nhà dơ hoặc bàn thờ chưa dọn dẹp mà đã cúng rước ông bà. Đối với những gia đình cúng rước ông bà ở mộ tổ tiên thì chỉ cần lên mộ dọn dẹp. Sau đó thắp hương để mời ông bà và những người đã mất ở trong gia đình về ăn Tết.
Ăn mặc chỉnh chu, gọn gàng để thực hiện lễ cúng rước ông bà
Bên cạnh việc lau dọn nhà cửa, bàn thờ sạch đẹp thì bản thân người trực tiếp làm lễ cúng cũng phải tắm rửa sạch sẽ. Đồng thời mặc quần áo kín đáo, lịch sự. Điều này là cách thể hiện sự trang nghiêm và lòng thành kính đối với ông bà, tổ tiên.
Tuyệt đối tránh sử dụng hoa quả giả
Ngày nay vì bận rộn nên một số gia đình chọn mua trái cây, hoa giả để thờ cúng vì nó đẹp và thời gian để được lâu. Tuy nhiên đối với việc cúng rước ông bà, tổ tiên tuyệt đối không được sử dụng hoa hoặc trái cây giả. Trong số các lễ vật chuẩn bị cúng thì cũng có yêu cầu phải có hoa và trái cây tươi.
Hương phải được thắp cháy liên tục
Một điều quan trọng nữa cần phải lưu ý đối với việc cúng rước ông bà ngày Tết đó chính là giữ cho hương cháy liên tục, không được để nó tàn. Nghĩa là bạn phải giữ cho hương được cháy suốt từ chiều 30 Tết cho đến hết 3 ngày Tết. Lý giải điều này nhiều người cho hay vì bàn thờ luôn có sự hiện diện của ông bà, tổ tiên về ăn Tết cùng gia đình. Do đó hương trong mấy ngày này không được tắt.
Trường hợp gia đình không thể canh chừng liên tục thì nên chọn hương vòng để thắp trên bàn thờ tổ tiên ngày Tết. Hương vòng thì sẽ cháy được lâu nên đỡ tốn công theo dõi. Chính vì vậy nhiều người cũng khuyên rằng nên chọn hương vòng hay hương sào để giữ được không khí vui vẻ, ấm cúng trong gia đình mấy ngày Tết.
Dịch vụ đặt mâm cúng rước ông bà tại Đồ Cúng Trọn Gói?
Dẫu biết rằng việc chuẩn bị mâm cúng rước ông bà nên là tự tay các thành viên trong gia đình thực hiện. Tuy nhiên cuộc sống hiện đại khiến con người trở nên bận rộn hơn. Chính vì vậy mà ngày càng có nhiều đơn vị hỗ trợ cung cấp mâm cúng rước ông bà. Trong đó nổi bật có Tâm Linh Việt.
Việc đặt dịch vụ mâm cúng rước ông bà tại Đồ Cúng Trọn Gói ngày càng được tin tưởng. Đặc biệt là đối với các gia đình bận rộn không đủ thời gian chuẩn bị hoặc do không khéo tay sợ làm ảnh hưởng mâm cúng ông bà. Tâm Linh Việt chính là giải pháp hoàn hảo giúp các gia đình chuẩn bị mâm cúng rước ông bà chỉnh chu nhất với mức giá hợp lý.
Tâm Linh Việt hiểu rõ nghi thức cúng rước ông bà nên đảm bảo chuẩn bị lễ vật và món ăn đầy đủ. Toàn bộ nguyên liệu đảm bảo là sản phẩm sạch, an toàn thực phẩm. Mâm cúng do Tâm Linh Việt không chỉ đầy đủ mà còn đảm bảo yếu tố thẩm mỹ, giúp gia đình thể hiện trọn vẹn chữ hiếu với ông bà, tổ tiên.